Güneşli Bir Gün Bir eğitimcinin dünyası
Bir önceki yazımda yazmanın altı özelliğinin “yazma atölyesi” yöntemiyle en iyi çalıştığından bahsetmiş ve yazma atölyesinin dört bölümden oluştuğunu söylemiştim. Bu bölümde, yazma atölyesinin bir nevi açılış töreni olan “mini dersler” hakkında bilgi vereceğim.
Mini derslerde tüm sınıfa doğrudan öğretim yaparız; ancak bu öğretimin mümkün olduğunca kısa olması gerekir. Öğrencilerin yazma becerileri öğretmeni dinleyerek gelişmez. Bunu akılda tutarak mini derslerinizi minimum 10-15 dakika uzunluğunda tutmayı bir öncelik haline getirin.
Özelikle ana dili İngilizce olan öğretmenlerinin derslerini gözlemlerken en çok dikkatimi çeken unsur mini dersi, normal sınıf tahtasında değil de sınıfın başka bir köşesinde ayaklı tahtada anlatmaları ve öğrencilerin de tahtanın hemen yakınında yere oturup dinlemeleriydi. Beceriyi modelleyen mini dersler ile diğer dersleri ayırt etmeye ve zaman yönetimini kolaylaştırmaya yarayan bu yöntem, sınıfta mekânın etkili kullanımı için de iyi bir örnek.
Öğrenciler mini ders köşesine davet edildiklerinde tüm dikkatlerini öğretmenlerine vermeleri gerektiğini, öğretmenin bir beceriyi modelleyeceğini ve yerlerine döndüklerinde onlardan da aynı şeyi beklediğini bilirler. Derse belirli bir akış ve ritm duygusu kazandıran bu rutinler sınıf yönetiminizi de kolaylaştırır. Öğrenciler kuralsızlıktan hoşlanıyorlarmış gibi görünseler de ritüelleri olan derslerde daha etkin katılım gösterirler.
Mini dersler, dört temel adım içerir:
1.Adım: Giriş
Günün hedef becerisini duyurun ve odağı mümkün olduğu kadar küçük tutun. Açık ve özlü bir odak noktanız olsun. Eğer hedef cümlesinde “ve” kelimesini kullanıyorsanız bu hedefinizin yeterince özlü olmadığının bir işaretidir.
Örneğin “Bugün size ‘Ne-Neden-Nasıl’ stratejisini kullanarak fikirleri düzenlemeyi ve paragraf oluşturmayı öğreteceğim.” yerine “Bugün size ne, neden, nasıl stratejisini öğreteceğim.” deyin. Bu sayede öğrencileriniz mini ders esnasında onlara ne öğreteceğiniz hakkında net bir fikre sahip olacaklardır.
2.Adım: Öğretim
Çoğu zaman biz öğretmenler konuşmakla öğretmeyi birbirine karıştırıyoruz ve çok fazla öğretmen konuşması yapıyoruz. Mini ders sırasında beceri hakkında konuşmak yerine doğrudan öğretim yaparak beceriyi birebir modellememiz ve tüm süreçleri adım adım göstermemiz gerekmektedir. Öğrencilere ne yapmaları gerektiğini söylemek yerine nasıl yapacaklarını modellemek son derece etkilidir. Öğretmenin sesli düşünme stratejisini kullanması, öğrencilerin okuma ve yazmanın problem çözme ve karar vermeyi gerektiren karmaşık süreçler olduğunu anlamalarını sağlar.
Öğretmeye başlamadan önce düşünme süreçlerimizi yavaşlatmak ve dikkatlice düşünmek, beceriyi modellememizi kolaylaştıracaktır. Süreci planlamazsak ya çok genelleştiririz ya da çok uzun anlatıp mini ders sınırlarını aşarız ve öğrencilere beceriyi uygulamak için yeterince zaman kalmaz.
Sesli düşünme sırasında yalnızca “ben” ifadelerini kullanın. Örneğin: “Ne, neden, nasıl tablosunu önce “ne” bölümünden başlayarak dolduruyorum.”
| Ne Düşünüyorum? | Neden Böyle Düşünüyorum? | Düşüncemi Nasıl Kanıtlayabilirim? |
| Köpeklerin kedilerden daha iyi evcil hayvanlar olduklarını düşünüyorum. | Onları her şeyi yapmaları için eğitebilirsin. Kedileri eğitmek neredeyse imkansız. | Köpeğim, oturabilir, top ya da sopa getirebilir, havada frizbi yakalayabilir. |
| Diğer sebepler… | Daha fazla örnek… |
Şimdi de bu bilgileri kullanarak bir paragraf yazacağım. Tek bir satır boyunca soldan sağa hareket ederek paragrafımı oluşturacağım. Size nasıl yaptığımı gösterirken beni izleyin.
Örnek Paragraf:
Bence köpekler, kedilerden daha iyi evcil hayvanlardır. Her şeyden önce kedilerin yapamadığı pek çok şey için köpekleri eğitebilirsiniz. Örneğin köpeğimi ona söylediğimde oturması için eğittim ve her seferinde yapıyor. Ayrıca bir sopa ya da top getirebiliyor. Eğer ona fırlatırsam bir frizbi bile yakalayabilir. Hiç böyle bir şey yapan kedi duymadım. Aslında insanların kedileri eğitmenin neredeyse imkânsız olduklarını söylediklerini duydum.
Onlara “Nasıl olduğunu fark ettiniz mi? diye sorun ve etkileşim adımına geçin.
3.Adım: Etkileşim
2.adım “yapıyorum” ise 3. adım “yapıyoruz” demektir. Dersin bu bölümünde, tüm sınıf beceriyi uygulamak için birlikte çalışır.
Bu etkileşim adımı, öğrenci katılımını içerse de kontrolü kaybetmemek önemlidir. Mini ders sırasında öğrencilerle birebir ilgilenmek yerine tüm öğrencileri beceri üzerinde düşünmeye davet edin. Öğrencilere, düşüncelerini akranlarıyla ne zaman paylaşacaklarını göstermek için “Dön ve Konuş” stratejisini kullanın. Bu strateji, öğrencilerin düşüncelerini bir akranla hızlı bir şekilde paylaşmalarını sağlayan bir stratejidir. Öğrencilerin dön ve konuş partnerlerini sınıftaki oturma düzenine göre önceden belirleyebilir ya da her seferinde partnerleri değiştirebilirsiniz.
“Dön ve Konuş” ve “Bana Geri Dön” ifadeleri, bir mini ders sırasında zamanı yönetmenin ve katılımı artırmanın temel yollarıdır. Tüm öğrencilerin 2-3 örneği, sözlü olarak paylaşmalarına izin verir.
Öğrenciler birbirileriyle etkileşim halindeyken sınıfta dolaşmayın! Öğretmen tahtadan uzaklaşırsa, mini ders uzar. Bunun yerine, tahtanın önünde kalın ve öğrenciler bir fikir hakkında hızlıca tartışırken onları dinleyin. 1-2 dakika sonra “Bana geri dön!” deyin. Yine, öğrencilere bu ifadenin konuşmayı bırakmaları ve size bakmaları anlamına geldiğini açıklayın.
Bizde genelde etkileşim adımı atlanır. “Konuşma ve dön önüne yazmaya başla!” demek öğrencilerin düşüncelerine ket vurmanın başka bir yoludur. Öğrencilerin konuyla ilgili ilk düşüncelerini akranlarıyla paylaşmalarına izin verdiğinizde seçmek için ellerinde daha çok fikir olacaktır.
4.Adım: Kapatma
4.adım mini dersi kapatır. Artık burada öğrencilerin bireysel olarak beceriyi uygulamalarını isteyin. “Ne, neden, nasıl” tablolarını öğrencilere dağıtın ve sizin modellediğiniz gibi tabloları doldurmalarını, ardından tablodan yararlanarak paragraflarını oluşturmalarını isteyin.
Mini dersin en önemli avantajı, spesifik odağı koruyarak beceriyi uygulamak ve değerlendirmek için öğrencilere daha çok alan açmasıdır. Bu nedenle mini ders yöntemini, sadece yazma atölyelerinde değil, okuma atölyelerinde, dilbilgisi öğretiminde ya da matematik ve fen bilgisi derslerinde de etkili bir şekilde kullanabilirsiniz.
Aysun Yağcı
